Eşitsizlikleri Aşmak Mümkün mü?

Lütfi Sunar, Eşitsizlikleri Aşmak Mümkün mü Türkiye Toplumsal Yapısının Yeni Görünümleri ve Sorunları, Akdeniz Konferansları, 15 Aralık 2016, Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü

Türkiye’de 1980’de başlayan küresel entegrasyon ve liberalizasyon 2000’lerde hız kazandı. Bu dönemde ekonomi büyüdü, toplam zenginlik arttı. Ancak hem bu zenginliğin paylaşımında, hem de refahın oluşturulmasında çok ciddi sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Bu eşitsizlik ve paylaşım sorunu, toplumda farklı tabaka ve katmanların konumlarında değişimlere yol açtı. Neticesinde Türkiye’de eşitsizlik ve sosyal tabakalaşma konuları daha fazla tartışılmaya başlandı. Türkiye’de son 30 yılda tabakaların daha fazla belirginleşmeye ve toplumsal yapıyı daha fazla etkilemeye başladığını görmekteyiz. Bunda ekonominin ve devletin geçirdiği büyük dönüşümlerin ve küresel sisteme entegrasyon çabalarının ana etken olduğu söylenebilir. Bu süreçte eşitsizlik ve tabakalaşmaya dair çok önemli farklılaşmalar yaşanmıştır. Bu dönemde özellikle kentleşmede yaşanan dönüşümler, hizmet sektörünün yükselişi, bilgi ekonomisinin gelişimi ve ekonominin finansallaşması gibi etkenlerden ötürü makro düzeyde sınıfsal şemalar çok değişmese de, her bir tabakanın kendi içindeki kombinasyonu ciddi bir biçimde farklılaştı. Buna bağlı olarak eşitsizliklerin yapısı ve görünümü de önemli değişimler geçirdi. Bir taraftan özellikle eğitimde yaşanan gelişmelerle birlikte yapısal eşitsizlikler azalırken öte yandan sosyo-ekonomik yapının değişimi ile yeni eşitsizlik alan ve türleri ortaya çıkmaya başladı. Bu konuşmada Türkiye’deki sosyo-ekonomik eşitsizlikler konusunda mevcut durumun gerçekçi bir resminin çekilmesine katkı sağlamak ve bunları aşmak üzere yapılması gerekenlere ışık tutmak amaçlanmıştır.