Küresel Servet Artarken Türkiye Değer Kaybediyor

Merkezi Zürih’te bulunan İsviçre bankası Credit Suisse, 2019 Küresel Servet Raporu’nu açıkladı. Rapor küresel servetin 21.yüzyılla birlikte başlayan değişim ve dönüşümünü detaylı bir şekilde analiz ederek 2019 yılına ışık tutmaktadır. Son 10 yıllık süreç incelendiğinde küresel servetin süper güç Amerika Birleşik Devletleri ve 21.yüzyılın parlayan yıldızı Çin arasında yoğunlaştığı görülmektedir. 2008 ekonomik kriziyle birlikte sekteye uğrasa da ABD’nin serveti aralıksız artmaya devam etmektedir. Yüzyıla düşük bir seviyeden giriş yaparak başlayan Çin ise hızlı bir artış göstererek Avrupa ülkelerini servet sıralamasında yerinden etmiştir. Bu eğilimlerle girilen 2019 yılında ise küresel sermaye bir önceki yıla oranla %2,6 oranıyla 9,1 trilyon dolar artarak 360,6 trilyon dolar seviyesine yükselmiştir.

2019 Küresel Servet Raporu ayrıca servet eşitsizliği ve dağılımı gibi toplumsal sorunların arkasında yatan sebeplere farklı ülke grupları özelinde ışık tutmaktadır. Rapora göre 21.yüzyılla birlikte küresel ölçekte bir inceleme yaptığımızda ülkeler arasındaki servet eşitsizliğinde azalma göze çarpmaktadır. Ekonomik kriz sonrası süreçte servet eşitsizliği yeni oluşan ekonomilerde durağan bir görüntü ortaya koysa da gelişmiş ülkelerin çoğunda tekrar bir artış göstermiştir. Ülke içi servet eşitsizliği değerlendirmesi incelendiğinde, tasarruf hareketlerinde farklılaşma, aktif getiri oranında yaşanan değişim, servet aktarımı ve nüfus artışı gibi faktörler ülke içi servet dağılımı üzerinde çok büyük bir etkiye sahiptir. 2019 Küresel Servet Raporu’na göre milenyum kuşağıyla beraber servet eşitsizliği ve dağılımında farklı bir evreye girilmiştir. Yükselen işsizlik oranı, iş imkanlarında yaşanan azalma, küresel durgunluk ve miras üzerinden servet edinme gibi etkenler sebebiyle önümüzdeki süreçte servet eşitsizliğinin artış göstereceği öngörülmektedir.

2019 Yılı Küresel Servete Genel Bir Bakış

2017 yılında yakalanılan %10 gibi büyük bir artış oranından sonra geçtiğimiz sene özelinde küresel servet mütevazi sayılabilecek bir artış göstermiştir. 2017 yılında 351,5 trilyon dolar olan küresel servet, 2018 yılında 345,4 trilyon dolara düşmüş, 2019 yılında ise tekrar bir artış göstererek 360,6 trilyon dolara ulaşmıştır. Küresel servetteki toplam artış miktarı 9,1 trilyon dolar olarak hesaplansa da kur farkında meydana gelen değişikler hesaba katıldığında bu değerin 11,8 trilyon dolar olduğu görülmektedir.

Küresel Servet Raporu’na göre son bir yıl içerisinde ülkelere göre toplam servet kıyaslandığında ABD 3,8 trilyon dolarlık artışla zirvede yer alırken Çin 1,9 trilyon dolarlık artışla amansız takibini sürdürmektedir. Üçüncü sırada ise 930 milyar dolarla Japonya gelmektedir. 2019 yılı her ülke için bu kadar güzel sonuçlar doğurmamıştır. Son bir yıl göz önüne alındığında toplam servet miktarında Avustralya 443 milyar dolar kayıp yaşarken Türkiye’nin yaşadığı 257 milyar dolarlık kayıp dikkatleri çekmektedir. 2019 yılında Pakistan 141 milyar dolar kayıpla kaybedenler listesine üçüncü sıradan girmektedir. 

Türkiye’de Kişi Başına Düşen Servet Miktarı Azalıyor

Kaynak: Credit Suisse, A. G. (2019). Global wealth report 2019, s.7.

Kişi başına düşen servet göz önüne alındığında 2019 yılında dünya genelinde ortalama 70 bin 480 dolar olmuştur. Geçtiğimiz bir yıl içerisinde kişi başına düşen servet miktarında en büyük artış 17 bin 790 dolar artışla 100 bin doların üzerine çıkan İsviçre olmuştur. 11 bin 980 dolarlık artışla ABD kişi başına düşen servet miktarında ikinci sırada yer alırken Japonya 9 bin 180 dolar artışla üçüncü sırada yer almaktadır. Kişi başına düşen servet miktarında 28 bin 670 dolarlık kayıp yaşayan Avusturalya’yı 7 bin 520 dolar kayıpla Norveç takip etmektedir. Kişi başına düşen servet miktarında Türkiye’nin yaşadığı kayıp miktarı ise 5 bin 230 dolar olarak kayıtlara geçmektedir. Bölgesel değerlendirmelere bakacak olursak, kişi başına düşen servet miktarında Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Asya-Pasifik bölgeleri başı çekmektedir. Çin ve Rusya ortalamayı temsil ederken Orta Afrika ve Güney Asya kişi başına düşen servette son sıralarda yer almaktadır.

Döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar büyük kayıpların ve kazançların arkasında yatan en önemli sebeplerden biri olmasına rağmen Credit Suisse’nin raporuna göre son 12 aylık zaman dilimi içerisinde Türkiye, Pakistan ve Arjantin gibi istisnai durumlar dışında döviz kurunun sabit kaldığı söylenebilir. Hisse fiyatlarında ise 2019 yılı özelinde bölgesel dalgalanmalar görülürken Kuzey Amerika ülkelerinin piyasa değerlerinde artış görülmektedir. Kuzey Amerika ve Avrupa ülkeleri toplam hane halkı servetinin %57 gibi büyük bir oranını oluşturmaktadır. Bu iki bölgenin nüfusu ise toplam dünya nüfusunun %17’lik bir kısmını temsil etmektedir. Çin ve Hindistan dışarıda tutularak değerlendirildiğinde Asya bölgesinde ise nüfusun oranı servet oranından oldukça yüksektedir. Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse küresel servetin dünya geneline dağılımında eşitsizliklerin olduğu açık bir şekilde ortadadır. Toplam küresel servetin çok büyük bir kısmı %1 gibi bir oranı temsil eden küçük bir kesimin elindedi

Milyoner Sayısında Küresel Anlamda Artış Yaşanırken Türkiye Milyoner Kaybediyor

Rapora göre, 2019 yılı içerisinde dünyadaki milyoner sayısı 45 milyon 600 binden 46 milyon 800 bin’e çıkmıştır. Dünya genelinde en fazla milyoneri elinde bulunduran ABD bu sayının yüzde 40’ına, 18 milyon 614 bin, milyonere sahiptir. 2019 yılında ABD’de milyoner sayısı 675 bin kişi artmıştır. 187 bin milyoner artışıyla Japonya ve 158 bin milyoner artışıyla Çin, ABD’yi takip etmektedir. Toplam ve kişi başına düşen servet miktarında olduğu gibi milyoner sayısı açısından da kayıp yaşayan ülkeler mevcuttur. 2019 yılında Avustralya 124 bin milyoner kaybetmesine rağmen 1 milyon 180 bin milyonere, İngiltere 27 bin milyoner kaybetmesine karşılık 2 milyon 460 bin milyonere sahip ülkeler olarak karşımıza çıkmaktadır. 2019 yılında Türkiye ise 24 bin milyoner kaybetmiştir. Türkiye’deki milyoner sayısı 118 binden 94 bine gerilemiştir. 

Kaynak: Credit Suisse, A. G. (2019). Global wealth report 2019 s. 11

Ekonomik olarak altın çağ diye adlandırılan ve büyük bir beklentiyle başlayan 21. yüzyıldaki ekonomik büyüme 2008 küresel ekonomik krizle birlikte büyük bir sekteye uğramıştır. Yüzyılın başlamasıyla birlikte ortaya çıkan yeni ekonomiler 2008’e kadar ciddi bir varlık gösterememişlerdir. 2019 Küresel Servet Raporu’na göre kriz sonrası dönem için Çin gibi yeni oluşan ekonomiler servet artışında ve oluşumunda çok büyük bir etkiye sahiptirler. Kriz öncesi dönemde azalma eğiliminde olan servet eşitsizliğinin kriz sonrasında daha karmaşık bir yapıya büründüğü görülmektedir. Servet dağılımında yaşanan değişimler milyoner sayısının değişmesine de neden olmaktadır. 2000 yılından bugüne geldiğimizde milyoner sayısının yaklaşık olarak 3 kat arttığı görülmektedir. Rapora göre, cinsiyet özelinde bir değerlendirme yapıldığında kadınların işgücüne katılması ve eşler arasında servetin daha eşit dağılması gibi faktörler sayesinde dünya genelinde kadınların toplam servetinde ciddi bir artış gözlenmektedir. Ancak 2019 yılında kadınların ortalama servet miktarının erkeklere kıyasla düşük bir seviyede kalmaya devam ettiği görülmektedir. 

2019 Küresel Servet Raporu’nda dünyanın farklı coğrafyalarından farklı ülkelere odaklanılarak 2019 yılıyla ilgili detaylı analizler de yer almaktadır. Rapora göre, Hindistan 2008 küresel ekonomik kriz sebebiyle duraklasa da 2000’li yılların başlangıcından itibaren servet miktarını artırmaya devam etmektedir. İstikrarlı servet artışına rağmen toplum içeresinde eşit dağılmış bir servetten söz etmek mümkün değildir. 2014 yılında ulusal para biriminde değer kaybı yaşaması sebebiyle küçük çaplı kesintiler yaşamasına rağmen Rusya da toplam servet miktarını artırmaya devam etmektedir. Rapora göre, Brexit süreci İngiltere ekonomisini ciddi oranda yıpratmıştır. Yaşanılan milyoner kaybı da Brexit süreciyle doğrudan alakası olduğu iddia edilmektedir. 

Asya ülkelerine odaklandığımızda 21.yüzyıla çok kuvvetli bir artış ile başlayan Singapur’un 2012’de döviz kuru nedeniyle yaşadığı duraksama sürecinin son bulduğu ve servet miktarını artırmaya devam ettiği görülmektedir. Rapora göre, 2019 yılı verileri kıyaslandığında Güney Kore’nin servet değerinin bölge ortalamasının üzerinde olduğu ve Batı Avrupa ülkeleriyle benzerlik gösterdiği görülmektedir. Güney Amerika bölgesi özelinde 2019 yılı verileri göz önüne alındığında, 21.yüzyılın başından itibaren toplam servet miktarında ortalama olarak %6,5’lik artış yaşayan Şili’nin lider konumda olduğu gözlemlenmektedir. Rapora göre, son yıllarda yaşadığı ekonomik sıkıntılarla gündeme gelen Brezilya ise yüzyılın başındaki servet artış oranını yakalama çalışmaktadır.

Gelecek 5 Yılda ABD Egemenliği Devam Edecek 

2019 Küresel Servet Raporu’nda IMF’nin son yayınlanan “Dünya Ekonomik Görünüm” raporundan faydalanılarak gelecek 5 yıl özelinde değerlendirmeler yapılmıştır. Küresel servetin 2024 yılına kadar %27 oranla 94 trilyon dolarlık bir artışla takriben 459 trilyon dolar olacağı tahmin edilmektedir. 2019 verilerine göre 70 bin 480 dolar olan kişi başına düşen servet miktarının ise 2024 yılında 14 bin dolarlık bir artış ile 85 bin dolara yaklaşacağı düşünülmektedir. Düşük ve orta düzey ülkeler yeni oluşan ekonomilerin de etkisiyle bu gelişmenin %38’inden sorumlu olacaktır. Bu grubun 2019 yılı küresel servet içerisindeki payı ise %31’dir. Raporda yapılan tahminlere göre 2019 yılında 46 milyon 800 bin olan milyoner sayısı 2024 yılında 63 milyon civarına ulaşması beklenmektedir. ABD’nin yine başı çekeceği bir milyonerler sıralaması öngörülürken Çin’in Japonya’yı geçerek ikinci sıraya yerleşmesi ön görülmektedir. 

2019 yılını çok geniş ve derinlemesine değerlendiren Küresel Servet Raporu, ülkelerin yaşadıkları dönüşüm ve kırılma noktalarına da odaklanarak bütüncül resim ortaya sunmaktadır. Geleceğe tutulan projeksiyonlarla önümüzdeki 5 senenin analizinin de yapılmaya çalışıldığı Küresel Servet Raporu’nda, servet eşitsizliği ve dağılımı gibi toplumsal sorunların temelinde yatan sebeplere de odaklanılmıştır. 

Kaynakça:

Credit Suisse, A. G. (2019). Global wealth report 2019.